حَوارِیُّونَ‏ _ ترجمه بیان السعاده فى مقامات العباده سلطان محمد گنابادی«سلطانعلیشاه»

حَوارِیُّونَ‏

فَلَمَّا أَحَسَّ عِیسى‏ مِنْهُمُ الْکُفْرَ قالَ مَنْ أَنْصارِی إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِیُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ اشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ (۵۲)

قالَ‏ الْحَوارِیُّونَ‏ حواریّین گفتند، وجه تسمیه آنان ازاین‏روست که آنان لباس مى ‏شستند و لباس‏ها را سفید مى‏کردند، روایت شده است که آنان پیرو عیسى بودند و دوازده نفر بودند و هر وقت گرسنه مى ‏شدند مى‏ گفتند یا روح اللّه گرسنه شدیم، پس او دستش را به زمین مى‏زد، خواه زمین صاف یا کوه، پس براى هر یک از آنان دو عدد نان از زمین خارج مى‏شد و آن را مى‏خوردند.

و هرگاه تشنه مى‏شدند مى‏گفتند یا روح اللّه ما تشنه شدیم، پس دستش را بر زمین مى‏زد چه بر زمین صاف یا کوه و از آنجا آب بیرون مى‏آمد و مى‏نوشیدند.

آنها گفتند: یا روح اللّه از ما برتر هم کسى هست؟ که هر وقت بخواهیم ما را مى‏ خورانى و هر وقت بخواهم ما را مى‏ نوشانى، و ما به تو ایمان آوردیم و پیرو تو شدیم، گفت: برتر از شما کسانى هستند که با دست خود کار مى‏کنند و از کسبشان مى‏خورند، در نتیجه این سخن، از آن پس، آنان لباس مى‏ شستند و دستمزد مى‏گرفتند، و یا از آن جهت حواریّون گفتند که لباس سفید مى‏کردند یا اینکه آنان انصار و یاران او بودند، زیرا حوارىّ بر ناصر و بر یارى ‏دهنده انبیا اطلاق مى‏شود، یا اینکه آنان سفیدکننده قلب‏ها بودند، و خودشان اخلاص داشتند و خالص بودند و دیگران را نیز از پلیدى گناهان خالص مى‏کردند.

و اصل آن «حوار» است و یاء مشدّد از جهت مبالغه به آن متّصل شد، و گویا در این معانى بدون یاء استعمال نشده است.

نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ‏ توافق در جواب اقتضا مى‏کرد که بگویند: «ما انصار تو هستیم به سوى خدا» ولى از آن عدول کردند از جهت اشعار به اینکه یارى کردن او یارى کردن خداست و لذا گفتند ما یارى ‏کنندگان خدائیم.

آمَنَّا بِاللَّهِ‏ به خدا ایمان آوردیم، این عبارت استیناف بیانى است در مقام تعلیل یا براى بیان کردن حال آنان است.

وَ اشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ‏ یعنى شهادت بده که ما فرمانبردار و مطیع هستیم، یا اینکه مقصود از ایمان اذعان و مقصود از اسلام بیعت عامّه است، یا مقصود از ایمان و اسلام هر دو بیعت عامّه نبوى و قبول دعوت ظاهرى است، سپس از خطاب به عیسى (ع) سخن را گردانده و خدا را خطاب کردند و گفتند:

رَبَّنا آمَنَّا بِما أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ (۵۳)

ترجمه تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج‏۳، آل عمران آیه۵۲