فصلى است در بیان معناى اخلاص_تفسیرمجمع البیان
فصلى است در بیان معناى اخلاص
مؤلّف بمناسبت اینکه این آیه بکلمه «اخلاص» ختم گردید. فصلى در معناى اخلاص منعقد نموده میگوید: از حذیفه بن یمان. روایت شده است که میگوید از رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلّم پرسیدم: اخلاص چیست؟
حضرتش فرمود: این موضوع را از جبرئیل سؤال کردم او گفت این موضوع را از حضرت رب العزّه پرسیدم، فرمود: آن سرّى از اسرار من است که در قلب هر یک از بندگان خود که او را دوست داشته باشم قرار میدهم.
ابن ادریس خولانى از پیغمبر اکرم صلى اللَّه علیه و آله نقل کرده است که فرمودند براى هر حقّى حقیقتى و نشانه اى موجود است و شخص تا هنگامى که دوست دارد مردم او را درباره اعمالى براى خدا انجام میدهد تعریف و ستایش کنند بحقیقت «اخلاص» نرسیده است.
سعید بن جبیر میگوید: اخلاص این است که شخص دین و عمل خود را بطور خالص براى خداوند قرار بدهد یعنى در ایمان خود براى خداوند شریکى قرار ندهد و در عمل خود هرگز «ریا» بکار نبرد.
بعضى «اخلاص» را به «اتحاد اعمال شخص در ظاهر و باطن» معنا کردهاند.
برخى میگویند، اخلاص این است که انسان ملکات فاضلهاى در روح خودبراى خدا بدون توجّه بمادّیات بوجود بیاورد.
بعضى گفتهاند اخلاص این است که شخص همانطور که گناهان خود را از مردم پنهان میکند حسناتش را نیز مخفى بدارد.