ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن فضل بن حسن طبرسی سوره المرسلات ۴۱ الی ۵۰

[سوره المرسلات (۷۷): آیات ۴۱ تا ۵۰]

إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی ظِلالٍ وَ عُیُونٍ (۴۱)

وَ فَواکِهَ مِمَّا یَشْتَهُونَ (۴۲)

کُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِیئاً بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (۴۳)

إِنَّا کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ (۴۴)

وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ (۴۵)

کُلُوا وَ تَمَتَّعُوا قَلِیلاً إِنَّکُمْ مُجْرِمُونَ (۴۶)

وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ (۴۷)

وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ ارْکَعُوا لا یَرْکَعُونَ (۴۸)

وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ (۴۹)

فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَهُ یُؤْمِنُونَ (۵۰)

 

 

 

ترجمه:

۴۱- البتّه پرهیزکاران در سایه (درختان بهشت) و کنار چشمه سارها باشند.

۴۲- و میوه ‏ها (براى پذیرایى ایشانست) از آنچه آرزو کنند، و بخواهند.

۴۳- (و بایشان بگویند بپاداش آن اعمال شایسته که پیوسته (در دنیا) میکردید بخورید و بیاشامید در حالى که گوارا باشد.

۴۴- آرى ما نیکوکاران را اینچنین پاداش میدهیم.

۴۵- در آن روز واى بر تکذیب کننده ‏گان.

۴۶- (بایشان بگویند) بخورید و اندک زمانى بر خوردار شوید که شما گنهکارید.

۴۷- در آن روز واى بر تکذیب کننده ‏گان.

۴۸- و هر گاه بایشان گویند رکوع کنید رکوع نکنند (و یا آنکه نماز کنید نماز نخوانند).

۴۹- در آن روز واى بر تکذیب کننده ‏گان.

۵۰- پس بکدام کتاب بعد از قرآن میگروند (اگر بقرآن نگرویدند).

 

 

 

تفسیر و مقصود:

سپس خداوند سبحان مؤمنین و پرهیزکاران را یاد نمود و گفت‏ (إِنَّ الْمُتَّقِینَ) آن کسانى که از شرک و گناهان و اعمال زشت پرهیز کردند (فِی ظِلالٍ) در سایه ‏هایى از درختان بهشت‏ (وَ عُیُونٍ) چشمه ‏سارهاى که بدون جدول و شکاف زمین در پیش روى آنها جارى است براى اینکه براى آنها لذّتبخشتر است وقتى مى‏ بینند خوبى و صفاى آب آن را و بعضى گفته‏ اند (عیون) یعنى چشمه‏ هایى که در لابلاى درختان جارى است‏ (وَ فَواکِهَ) جمع فاکهه و آن میوه درختانست‏ (مِمَّا یَشْتَهُونَ) یعنى از جنس آنچه اشتها دارند و شهوت معنایى است در دل زمانى که خواهنده بآن بر خورد نمود لذّتى براى او خواهد بود و ضدّ شهوت نفرت و بى میلى است. سپس گفته میشود بایشان‏ (کُلُوا وَ اشْرَبُوا) صورت آن صورت امر است و مقصود اباحه است.

و بعضى گفته ‏اند: آن امر حقیقى است و خداوند سبحان از آنها خوردن و نوشیدن در بهشت میخواهد زیرا آنها وقتى دانستند که خدا دوست دارد که آنها در بهشت بخورند و بیاشامند خوشحال‏تر شوند پس بر گردانیدن خداوند ایشان را عبث و بیهوده نیست‏ (هَنِیئاً بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ) گوارا باد بر شما بآنچه در دنیا نمودید. یعنى خالص از زحمت و ناراحتى و و هنى‏ء منفعت خالص از آزار و رنج است.

و بعضى گفته ‏اند: آن اذیّتى است که دیگر در پى آن رنج و ناراحتى نیست.

(إِنَّا کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ) ما اینچنین نیکوکاران را پاداش- میدهیم. این نخست خبریست از خداى تعالى و بایشان نیز مى ‏گویند:

(وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ) در این روز واى بر تکذیب کنندگان باین وعده سپس کلام را اعاده داد بر ذکر تکذیب کنندگان. پس خداى سبحان فرمود:

(کُلُوا) یعنى بایشان میگویند بخورید (وَ تَمَتَّعُوا) بهره‏مند شوید در دنیا (قَلِیلًا) یعنى اندک زمانى پس البتّه مرگ خواهد بود و چاره ‏اى از آن- نیست‏ (إِنَّکُمْ مُجْرِمُونَ) یعنى اى مشرکها شما مستحق و شایسته عذابید (وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ) در این روز واى بر تکذیب کنندگان باین بیم و وعید (وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ ارْکَعُوا) یعنى نماز بخوانید (لا یَرْکَعُونَ) یعنى نماز نمیخوانند.

مقاتل گوید: این آیه در باره ثقیف نازل شده در وقتى که پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله آنها را امر بنماز نمود. و آنها گفتند ما منحنى و دو لا نمیشویم این براى ما زشت و سبک است پس پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله فرمود در دینى که رکوع و سجود نباشد خیرى نیست.

ابن عبّاس گوید: مراد باین روز قیامت است هنگامى که آنها را- میخوانند که سجده کنند نمیتوانند (وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ) در این روز واى بر تکذیب کننده‏ گان بوجوب نماز و عبادتها (فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَهُ یُؤْمِنُونَ) یعنى پس بکدام کتاب بعد از قرآن تصدیق خواهید نمود و حال آنکه آن را با اعجاز و نیکویى ترتیبش تصدیق نکردید.

پس مسلّم است کسى که بقرآن ایمان نیاورد با آنچه در آنست از دلیل ظاهر و نشانه روشن. ایمان بغیر آن نخواهد آورد.[۱]

______________________________

[۱] مترجم گوید: حاکم حسکانى حنفى در شواهد التّنزیل گوید( إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی ظِلالٍ وَ عُیُونٍ) خبر داد ما را عقیل بن حسین از على بن حسین از محمّد بن عبد اللَّه از محمّد بن خالد ازرق در بصره از یحیى بن محمد بن یحیى بن محبوب در فساء از یعقوب بن سفیان گفت حدیث کرد مرا عبید اللَّه بن موسى از اسرائیل از خصیف از مجاهد از عبد اللَّه بن عبّاس در قول خداى تعالى( إِنَّ الْمُتَّقِینَ) گفت یعنى آن کسانى که از شرک و گناه کبیره و صغیره پرهیز نمودند. و ایشان على و حسن و حسین علیهم السّلام در سایه درخت، و خیمه‏هایى از لؤلؤ و چشمه هایى از آب پاک که جاریست و میوه‏هاى مختلف از آنچه را که دلشان میخواهد و آرزو میکنند و بآنها گفته میشود بخورید و بنوشید گوارا و نوش جانتان باشد در بهشت مرگى و حسابى براى شما نیست سبب آنچه که در دنیا اطاعت کردید خدا را و ما همچنین پاداش میدهیم نیکوکاران اهل بیت محمّد صلّى اللَّه علیه و آله را در بهشت.

 

ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج‏۲۶، ص: ۲۲۱