امربه معروف ونهی از منکر ـ ترجمه بیان السعاده فى مقامات العباده سلطان محمد گنابادی«سلطانعلیشاه»

امربه معروف ونهی از منکر

 

وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (۱۰۴)

 

از امام صادق (ع) است: امر به معروف و نهى از منکر دو مخلوق از مخلوقات خداى تعالى هستند، پس کسى که آن دو را یارى رساند خداوند او را عزیز گرداند و هر کس آن دو را خوار کند خداوند او را خوار گرداند.[۱] از نبىّ صلّى اللّه علیه و آله است که فرمود: مادام که مردم امر به معروف و نهى از منکر مى‏کنند و در تحقق یافتن خوبى و نیکى‏ ها همکارى مى‏کنند در خیر و صلاح هستند، و اگر این کار را انجام ندادند برکات از آنها برداشته مى‏شود و بعضى بر بعضى دیگر مسلّط مى‏شوند، و براى آنان یارى‏ دهنده ‏اى در زمین و در آسمان وجود نخواهد داشت.[۲] به امام باقر (ع) نسبت داده شده است که فرمود: در آخر الزّمان مردمى خواهند بود که در بین آنان افراد ریاکار مورد پیروى قرار مى‏گیرند (مردم از ریاکاران پیروى مى‏کنند)، و با صداى خوش قرآن مى ‏خوانند، و عبادت مى‏ کنند، این سفیهان ناپاک اظهار عبادت مى ‏کنند و امر به معروف و نهى از منکر را واجب نمى‏ کنند مگر اینکه از ضرر ایمن باشند، و براى خودشان بهانه ها و عذرها طلب مى‏کنند، لغزشهاى علما و فساد علم آنها را پیروى مى‏ کنند، بر نماز و روزه و چیزى که در نفس و مال ضررى بر آنها نداشته باشد روى آورند. و اگر نماز به چیزهائى که با بدن و مالشان مربوط مى‏شود ضرر برساند، آن را ترک خواهند کرد، چنانکه بالاترین و اشرف واجبات را ترک مى‏ کنند. همانا امر به معروف و نهى از منکر واجب بزرگى است که سایر واجبات به ‏وسیله آن استوار و پایدار مى‏شود.

آن وقت است که غضب خدا بر آنها تمام مى‏شود و عقابش همه را در بر مى‏ گیرد، خوبان و نیکان در خانه بدان، و ضعفا در خانه قدرتمندان به هلاکت مى‏رسند، همانا امر به معروف و نهى از منکر راه انبیا و روش صالحین است، فریضه بزرگى است که به واسطه آن سایر فرائض اقامه مى‏شود، مذاهب مورد اعتقاد و ایمان قرار مى‏گیرد، کسب‏ها حلال مى‏شود، مظالم به صاحبانش ردّ مى‏شود زمین آباد مى‏ شود، از دشمنان تاوان گرفته مى‏شود، و کارها روبه‏راه و مستقیم مى‏شود. پس شما با قلبهایتان آنان را انکار کنید، با زبان‏هایتان سخن بگوئید، پیشانى‏هایشان‏ را بکوبید و در راه خدا از سرزنش سرزنش کننده ‏اى نترسید.

پس اگر پند گرفتند و به حقّ برگشتند دیگر گناهى بر آنان نیست، إِنَّمَا السَّبِیلُ عَلَى الَّذِینَ یَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ یَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ‏[۳] (همانا راه نکوهش براى کسانى است که به مردم ظلم مى‏کنند و در زمین به ناحقّ شرارت مى ‏ورزند، براى آنها عذابى دردناک است.) و اگر پند نگرفتند و به حق برنگشتند، پس با بدنهایتان با آنها جهاد کنید و با دلهایتان به آنها کینه ورزید، نه اینکه بخواهید بر آنها سلطه جوئید و نه به مال آنها تجاوز کنید، و نه با ظلم و ستم بر آنها، ظفر یابید تا اینکه به امر خدا برگردند و طاعت او را بگردن گیرند.[۴]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[۱] نور الثقلین: ج ۱، ص ۳۱۶، ح ۳۲۱.

[۲] صافى: ج ۱، ص ۳۳۹.

[۳] سوره شورى: آیه ۴۲.

[۴] صافى: ج ۱، ص ۳۳۹، ح ۳۴۰.

ترجمه تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج‏۳،سوره آل عمران