مُوتُوا ثُمَّ أَحْیاهُمْ _ ترجمه بیان السعاده فى مقامات العباده سلطان محمد گنابادی«سلطانعلیشاه»

أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیاهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَشْکُرُونَ (۲۴۳)

 

 

أَ لَمْ تَرَ آیا ندیدى؟! استفهام انکارى است و حقّ عبارت این بود که بگوید: «أ لم تذکر» یعنى آیا به یاد نمى‏آرى، ولى فعل رؤیت را آورد که دلالت بر جواز دیدن براى آنها مى‏کند و این مطلب اشاره به این دارد که اگر چه آنان گذشتند و رفتند، و کسانى که مقیّد به زمان هستند دیگر آنها را نمى‏ بینند، البتّه نسبت به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله آنها حاضرند، زیرا زمان‏ها نسبت به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله در هم پیچیده است و در پیش وى بین ماضى و مستقبل و حال فرقى نیست، چون او محیط بر زمان و زمانیّات است.

إِلَى الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقالَ‏ کسانى که از سرزمین‏هاى خویش بیرون رفتند درحالى‏که هزاران تن بودند، پس خدا گفت، گفتن مناسب با شأنش، نه با ندائى که شنیده مى‏شود، و نه با صوتى که نواخته شود بلکه با اراده‏ اى که همان ظهور فعلش است.

لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیاهُمْ‏ به آنها که بمیرید، سپس زنده‏ شان کرد روایت شده است، که اینان اهل شهرى از شهرهاى شام بودند که داراى‏ هفتاد هزار خانه بود، و در هر وقتى طاعون بین آنها واقع مى‏شد، و هرگاه که احساس مى‏ کردند که طاعون مى‏آید اغنیا، چون قوى بودند از شهر خارج مى‏ شدند. و فقراء از جهت ضعیف بودنشان در شهر مى‏ ماندند، و مرگ بیشتر بین کسانى بود، که در شهر مى ‏ماندند، و در بین کسانى که خارج شدند مرگ کمتر بود، و آنان که خارج از شهر بودند مى‏ گفتند: اگر ما در شهر بودیم مرگ در بین ما زیاد مى‏شد، و آنان که در شهر مانده بودند مى‏گفتند: اگر ما بیرون شهر مى‏رفتیم مرگ در بین ما کمتر مى‏بود.

پس رأیشان بر این قرار گرفت که هر وقت آمدن طاعون را احساس کنند، همگى از شهر خارج شوند. پس وقتى طاعون را احساس کردند همه‏ شان خارج شدند و از طاعون دورى جستند تا مبادا بمیرند، پس در شهرها به مسافرت پرداختند، تا جائى که از حرکت باز ایستادند و همان‏جا منزل کردند، وقتى بارهایشان را بر زمین گذاشتند و مطمئن شدند که آنجا ماندنى هستند خداوند به آنها گفت: همه ‏تان بمیرید، از همان ساعت همگى مردند و پوسیده شدند ولى آن آثار برق مى‏زد و معلوم بود، و چون آنان بر سر راه بودند تا اینکه کسانى که از آنجا عبور مى‏ کردند آنها را جادو کرده و در یکجا جمع کردند، یکى از پیامبران بنى اسرائیل که به او حزقیل مى‏ گفتند از آنجا عبور مى‏ کرد آن استخوانها را دید و گریه کرد و عبرت گرفت و گفت: خدایا اگر آنها را با مشیّت خود زنده مى‏کردى همان‏طور که آنها را میراندى شهرهایت را آباد کرده و بندگانت را بوجود مى‏ آوردند، و با کسانى از مخلوقاتت که عبادت تو مى‏کنند ترا عبادت مى‏کردند. پس خداوند به او وحى نمود آیا این کار را دوست دارى؟ گفت: بلى پروردگارا، پس خداوند وحى کرد که چنین و چنان بگو. حزقیل همان کلماتى را که خداوند به او گفته بود گفت که همان اسم اعظم بود.

پس وقتى حزقیل آن را گفت به استخوانها نگاه کرد و دید که بعضى‏ از استخوانها مى‏ پرد و به بعضى دیگر مى‏ چسبد، پس زنده شدند، و یکدیگر را نگاه مى‏کردند و تسبیح و تکبیر و تهلیل خدا را مى‏گفتند، حزقیل در آن وقت گفت: شهادت مى‏دهم که خداوند بر هر چیز تواناست.

در کتاب نوروز فرس آمده است که: خداوند به آن پیامبر امر کرد که بر آنها آب بریزد، و او روى آنها آب ریخت پس ریختن آب در روز نوروز سنّت شد که سببش را جز راسخین در علم کسى نمى‏داند.

روایت شده است، که خداوند آنها را به دنیا ردّ کرد تا اینکه در خانه‏ ها ساکن شدند و غذا خوردند و نکاح کردند و تا مدّتى که خدا مى‏خواست در دنیا ماندند سپس به اجل‏هاى خودشان مردند.

 

ترجمه تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج‏۳، بقره آیه ۲۴۳