فتح فدک ترجمه بیان السعاده فى مقامات العباده سلطان محمد گنابادی«سلطان علیشاه»
ابن اسحاق گفته: وقتى قلعهى قموص که قلعهى ابن ابى الحقیق بود فتح شد صفیّه دختر حىّ بن اخطب و دختر دیگرى خدمت رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آورده شد، بلال آن دو دختر را بر دو تن از کشته شدگان یهود بگذارند و به آنها نشان دهد که کشته شدهاند وقتى آن دختر همراه صفیّه کشته را دید داد و فریاد کرد و صورتش را خراشید و خاک بر سرش ریخت، وقتى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آن دختر را دید فرمود این شیطان را از من دور کنید،پس از آن دستور داد صفیّه را در جایى پشت سرش نگاه دارند و رداى خویش را بر او انداخت، بدین ترتیب مسلمانان فهمیدند که رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله صفیّه را براى خودش انتخاب کرده است.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به بلال فرمود: آیا رحمت و عطوفت در تو از بین رفته است اى بلال؟ تو چرا کشته شدگان مردان را به دو دختر نشان مى دهى؟! صفیّه در آن زمان که عروس کنانه بن الرّبیع بن ابى الحقیق بود یک شب در خواب دیده بود که ماه در دامن او افتاد، این خواب را بر همسرش بازگو نمود همسرش گفت: این خواب تو جز این نیست که تو روزى پادشاه حجاز محمّد صلّى اللّه علیه و آله را دارى و یک سیلى به صورت او زد که در اثر آن سیلى چشمش کبود شد، وقتى او را خدمت رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آوردند اثر آن سیلى هنوز مانده بود.
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله از صفیّه در مورد این قضیّه سؤال کرد، صفیّه نیز مطلب را به او عرض کرد.
ابن ابى الحقیق به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله پیام فرستاد که پایین بیا تا با تو سخن بگویم، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله جواب مثبت داد و با آنان مصالحه نمود، بدین گونه که خون آنان در قلعه هایشان محفوظ بماند، خود و اولادشان بتوانند از خیبر و زمین خیبر خارج شوند، ولى هیچ چیز با خودشان نبرند و هر چه دارند از اموال و زمین و پول و طلا و لباس در اختیار رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله باشد، فقط بتوانند لباسى را که پوشیدهاند ببرند.
پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله فرمود: اگر چیزى را مخفى کنید و به من نگویید من ذمّهى خدا و رسولش را از شما برى مىکنم و پیمان و عهد را بر مىدارم؛ پس آنان نیز بر همین مطلب مصالحه کردند.
وقتى اهل فدک شنیدند و فهمیدند که اهل خیبر چه کردند پیام به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرستادند که با اهل فدک نیز به همان روش عمل کند و خونشان را محترم شمارد، اینان نیز اموال خود را به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بدهند، چنین کردند و از کسانى که بین رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و آنان رفت و آمد مىکرد محیصه بن مسعود بود.
وقتى اهل خیبر تا این حدّ تنزّل کردند از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله درخواست کردند که نصف اموال آنان را بگیرد و گفتند: ما نسبت به آن اموال از شما داناتریم، پس رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بر نصف با آنان مصالحه نمود، شرط کرد که هر وقت ما بخواهیم شما را بیرون کنیم بتوانیم.
اهل فدک نیز اینچنین مصالحه کردند؛ بنابراین اموال خیبر فىء بین مسلمانان بود، ولى فدک خالص براى رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله گشت، چون در مورد فدک با جنگ و حمله گرفته نشده است.
ترجمه تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج۱۳، ص:۳۳۱ سوره فتح