فرض در قرآن کشف الاسرار و عده الأبرار

مفسران گفتند فرض در قرآن بر پنج معنى آید:

یکى بمعنى ایجاب چنان که در سوره البقره گفت: «فَمَنْ فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ» اى- اوجب فیهن الحجّ فاحرم به، همانست که گفت: «فَنِصْفُ ما فَرَضْتُمْ» اى- اوجبتم‏ على انفسکم. و در سوره الاحزاب گفت: «قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَیْهِمْ فِی أَزْواجِهِمْ» اى- اوجبنا علیهم.

و در سوره النّور گفت بر قراءت تخفیف: «وَ فَرَضْناها» اى- اوجبنا احکامها و العمل بما فیها.

وجه دوم فرض بمعنى بیّن کقوله فى سوره التحریم:«قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّهَ أَیْمانِکُمْ» یعنى بیّن اللَّه لکم کفاره ایمانکم. و در سوره النور گفت: «فَرَضْناها» بر قراءت تشدید یعنى بیّناها.

وجه سوم فرض بمعنى احل کقوله فى سوره الاحزاب: «ما کانَ عَلَى النَّبِیِّ مِنْ حَرَجٍ فِیما فَرَضَ اللَّهُ» یعنى فیما احل اللَّه له.

وجه چهارم فرض بمعنى انزل کقوله فى سوره القصص: «إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ» اى- انزل.

وجه پنجم هو الفریضه بعینها کقوله عز و جل فى سوره النساء: «فَرِیضَهً مِنَ اللَّهِ» یعنى قسمه المواریث لاهلها الّذین ذکرهم اللَّه فى هذه الآیات، و قال فى سوره التوبه فى امر الصّدقات: «فَرِیضَهً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ» قوله: «وَ أَنْزَلْنا فِیها آیاتٍ بَیِّناتٍ» دلالات واضحات على وحدانیتنا و حکمتنا و على ما بینّا فیها من الاحکام. «لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ» لکى تتّعظوا فتعملوا بما فیها.

کشف الأسرار و عده الأبرار رشید الدین میبدى سوره النّور آیه ۱-۱۰