بازگشت کارها به خداى تعالى ـ ترجمه بیان السعاده فى مقامات العباده سلطان محمد گنابادی«سلطانعلیشاه»

تحقیق در معنى «بازگشت کارها به خداى تعالى»

«وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ»:

یعنى پس از تمام شدن زندگى و برداشته شدن پرده‏ها ظاهر مى‏شود که کارها به دست خدا بوده، هیچ کس دستى بر آنها نداشته است و دستهاى دیگران آستین دست خدا بوده، و چون در دنیا دید این مسائل ضعیف بوده است، مردم جز آستینها چیزى نمى‏ دیدند، و پس از برداشته شدن پرده‏ها از پیش چشمها و قوّت گرفتن دیده‏ها، مشاهده مى‏کنیم که همه آستین بوده ‏اند و فاعل اصلى دست خدا بوده و اینکه هیچ کارى به دست غیر خداى تعالى نبوده است.

و به کار بردن بازگشت، که عبارت از انتها به سوى ابتدا، به صورت تدریجى است، اشاره به این معنى است. یعنى هر اندازه که حجاب از چشمان آنها برداشته شود، فاعل دیگرى را مشاهده مى‏ کنند تا جایى که همه حجابها برداشته شود، آن وقت مى‏بینند که فاعلى جز او نیست و هیچ امرى غیر از فرمان وى وجود ندارد.

ترجمه تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، ج‏۲، بقره آیه ۲۱۰