قسم در قرآن کشف الاسرار و عده الأبرار

قسم در قرآن بر سه قسم است:

یکى بذات بارى جلّ و جلاله، دیگر بصفات او، سوم بافعال او.

امّا قسم بذات آنست که گفت: «فَوَ رَبِّکَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ»- «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»- «فَوَ رَبِّکَ لَنَسْئَلَنَّهُمْ»- «قُلْ إِی وَ رَبِّی إِنَّهُ لَحَقٌّ».

و قسم بصفات آنست که گفت: «ص وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِ»- «ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجِیدِ»- «فَبِعِزَّتِکَ»

و قسم بافعال قسم بمخلوقاتست و آن چهار ضرب است:

یکى تنبیه خلق بر معرفت قدرت چنان که گفت: (وَ الذَّارِیاتِ ذَرْواً»- «وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً»- «وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً» و مانند آن،

دیگر تعریف ایشانست بجلال هیبت، چنان که گفت: «لا أُقْسِمُ بِیَوْمِ الْقِیامَهِ»- اقسم بالقیامه لیعلم هیبته فیها.

سوّم تذکیر نعمت چنان که گفت: «وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ». اقسم بهما لیعلم نعمته على العباد.

چهارم بیان تشریفست، چنان که ربّ العزّه گفت در حق مصطفى (س): «لعمرک». اقسم بذلک لیعلم شرفه و تخصیصه بالقربه و الزّلفه.

و فائده سوگند آنست که تا مؤمن را در دین یقین افزاید و در وى هیچ تهمت و شبهت نماند، و کافر در انکار بیفزاید، تا حجت بر وى قوى‏تر و بلیغ‏تر گردد و عقوبت وى صعب‏تر بود. «فَوَ رَبِّکَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَ الشَّیاطِینَ»-

کشف الأسرار و عده الأبرار رشید الدین میبدى سوره مریم آیه ۶۱-۹۸